Nhân kỷ niệm 76 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, nhớ về những ngày cách mạng Tháng Tám 1945 hào hùng, chúng ta càng thêm biết ơn và trân trọng những thành quả mà các thế hệ đi trước đã đánh đổi bằng máu xương cho độc lập, tự do của dân tộc, hạnh phúc của nhân dân, để đất nước có cuộc sống hòa bình, thống nhất, hạnh phúc và phát triển như ngày hôm nay.
Lá cờ đỏ sao vàng tung bay tại tỉnh lỵ Quảng Yên
sau ngày giải phóng 20/7/1945. Ảnh: Bảo tàng Quảng Ninh
Ngày 19/8/1945, tin vui thủ đô Hà Nội khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi như tiếp thêm sức mạnh cho nhân dân Vùng mỏ (Khu mỏ Quảng Ninh khi ấy gồm tỉnh Hải Ninh và tỉnh Quảng Yên). Cùng với cả nước, nhân dân Quảng Yên dưới sự lãnh đạo của Đảng đã vùng lên phá bỏ chế độ nô lệ, giành lấy chính quyền về tay mình.
Trước đó một tháng (20/7/1945), ta đã đánh chiếm hoàn toàn thị xã nhưng chưa lập được chính quyền cách mạng. Tuy vậy, chính quyền bù nhìn thực chất đã tan rã. Việc giành chính quyền ở Quảng Yên đã diễn ra tương đối nhanh gọn. Xứ ủy Bắc Kỳ đã cử một số cán bộ ra Quảng Yên, Hòn Gai, Cẩm Phả phát động nhân dân nổi dậy lập chính quyền cách mạng.
Được tin ta về lập chính quyền, tỉnh trưởng Quảng Yên xin đầu hàng nộp toàn bộ hồ sơ, tài liệu, vũ khí và các công sở trong tỉnh.
Ngày 24/8/1945, Uỷ ban Nhân dân cách mạng lâm thời tỉnh Quảng Yên được thành lập. Ta tổ chức cuộc mít tinh để chính quyền cách mạng tỉnh ra mắt và công bố chính sách của Mặt trận Việt Minh.
Sau đó, cán bộ Việt Minh tỏa đi thành lập chính quyền cách mạng ở các huyện và xã. Các huyện Cát Hải, đảo Cát Bà (nay thuộc thành phố Hải Phòng), Yên Hưng (nay là thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh), lần lượt thành lập chính quyền cách mạng vào cuối tháng 8 năm 1945. Riêng huyện Hoành Bồ, sau khi dẹp xong bọn phỉ, ta mới lập được chính quyền cách mạng vào tháng 11/1945.
(Theo: Những sự kiện lịch sử Đảng tỉnh Quảng Ninh (1928-1955)
Đặng Hoa tổng hợp