Vũng Đục là một vụng nhỏ bên bờ vịnh Bái Tử Long, nơi có nhiều vũng sâu, nước xoáy, xưa kia khu vực này có nhiều cá đục, có lẽ vì thế mà dân chài đặt tên Vũng Đục.

 

Trong những năm 1946-1948, sau khi chiếm lại được khu mỏ Quảng Ninh, thực dân Pháp ra sức khủng bố, đàn áp phong trào cách mạng của nhân dân khu mỏ. Chúng thực hiện chính sách “dùng người Việt, trị người Việt” củng cố bộ máy ngụy quyền, thành lập các tổ chức mật thám, ráo riết lùng sục, bắt bớ những người dân yêu nước, đoàn viên Công đoàn và Thanh niên cứu quốc tại các hầm mỏ, nhà máy, xí nghiệp, xóm thợ, dân phố...

 

Vùng mỏ chìm trong không khí khủng bố đẫm máu của địch. Các cơ sở kháng chiến bị tổn thất nặng nề, hơn 300 đảng viên, đoàn viên công đoàn, hàng trăm công nhân, nhân dân bị cầm tù, tra tấn. Vụ khủng bố ở Vũng Đục của thực dân Pháp ngày 18/9/1948 là cuộc khủng bố đẫm máu, dã man nhất. Sau khi dùng cực hình tra tấn, chúng lấy dây thép gai, xâu tay, cho vào bao tải và buộc đá, đêm đêm dùng thuyền chở ra ngoài Vũng Đục rồi dìm sống họ xuống biển. Trong số họ có người là cán bộ cốt cán, quần chúng yêu nước, một số người tuổi đời còn rất trẻ, đang độ tuổi mười tám đôi mươi tràn đầy sức sống. Đến nay, 8 liệt sỹ đã được xác định rõ danh tính là: Phạm Thị Xuyến, Nguyễn Thị Tý, Nguyễn Thị Bích, Đoàn Thị Mão, Phạm Thị Tỵ, Phạm Thị Ngọ, Trần Thị Nga, Nguyễn Thị Thu. Hiện vẫn còn hàng trăm chiến sĩ, thợ mỏ yêu nước khác đang yên nghỉ dưới khu vực Vũng Đục mà chưa thể biết được danh tính, chưa thể tìm được hài cốt. Sau sự kiện này, chẳng những phong trào cách mạng không bị dập tắt mà còn được thổi bùng lên mãnh liệt hơn trong lòng những người công nhân mỏ.

 

Để tưởng nhớ và ghi nhận sự dũng cảm của những công nhân mỏ ưu tú, đã chịu đựng những đòn tra tấn dã man, chấp nhận hy sinh để bảo vệ tổ chức Đảng, bảo vệ phong trào cách mạng. Nhân kỷ niệm ngày thành lập Đảng 3/2/1993, Đảng bộ và nhân dân thị xã (nay là thành phố) Cẩm Phả đã xây dựng Đài tưởng niệm ngay chân núi Bàn Cờ, bên cạnh nơi mà thực dân Pháp đã dìm các chiến sĩ xuống biển.

 

Năm 2010, đền thờ các liệt sỹ Vũng Đục được khởi công xây dựng, năm 2012 khánh thành. Tổng diện tích các công trình rộng khoảng 3.000m2 trên khuôn viên 11,5ha, gồm đền thờ chính 3 gian 2 chái với thiết kế hình chữ đinh, khung bằng gỗ, tường gạch, cổng tam quan, có 2 dãy nhà tả vu và hữu vu đối xứng hai bên dùng làm nơi sắp lễ, 2 nhà bia ghi sự kiện các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh trong các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và công lao đóng góp công đức của các nhà hảo tâm. Tổng kinh phí trên 30 tỷ đồng, chủ yếu do Công ty TNHH Đức Ngọc đầu tư và một phần của các doanh nghiệp, nhân dân công đức.

 

Bên cạnh đền Vũng Đục là dãy núi Bàn Cờ có 5 hang động tự nhiên với các nhũ đá lung linh, huyền ảo được liên kết với nhau, như: Động Thiên Đăng, Long Vân, Ngỡ Ngàng, Kim Quy và hang Dơi. Trong đó, có 2 động thuộc hệ thống Khu di tích Vũng Đục được UBND tỉnh xếp hạng năm 1999. Đây là điểm du lịch thu hút đông đảo nhân dân và du khách đến tham quan, chiêm bái.

 

Ngày 31/8/2017, UBND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành Quyết định số 3398/QĐ-UBND công nhận khu vực đền Vũng Đục, Đài tưởng niệm các liệt sỹ Vũng Đục, khu vực Vũng Đục và dãy núi Bàn cờ tiên là điểm du lịch trên địa bàn thành phố Cẩm Phả.

 

 

 

Phan Thị Thúy Vân